17.10.12

Εναν αιωνα πισω....

Μια ιστορια παρελθοντων χρονων, αιωνοβια κ προγονικη σημερα ...γιατι η ιστορια η επισημε γραφεται κ απο τις πινελιες απλων μεγαλων ανθρωπων...
Ξερω θα μου πειτε - πως περα απο καποια ψηγματα- η ιστορια αυτη δεν ειναι αμιγως θαλασσινη... Ομως ειχε το αρωμα κ τη γευση των ναυτικων αφηγησεων... θα μπορουσε καλιστα να εχει ειπωθει σε καποια πρυμη σε καποια κουπαστη...Και σιγουρα μεσα στον βιο , την πολιτεια κ την ψυχη του Προσπαππου αυτου αναγνωρισα χαρακτηρες κ συμπεριφορες κ τσαγανο που αν μη τι αλλο περασε σε μια επομενη γεννια , σε ενα εγγονι, σε εναν καπετανιο...

-----


Απο μικρή αγαπούσα τα παραμυθία κ τις ιστορίες που μου έλεγε ο πατερας μου, για τα ταξίδια του , για τις θαλασσες του αλλα κ για τους προγονους ...
Για παπουδες κ προσπαπουδες... Καθώς μάλιστα εγω την πατρογονική Σαμο δεν την γνώρισα , δεν την εζησα , οι ιστοριες αυτες , για την ηγεμονια, για τους αγωνες τους απελευθερωτικούς απέκτησαν ξεχωριστή θέση στην καρδια μου...
Χτες βροχερο απόγευμα γαρ  - εφτασε η ριπη του ανεμου τα 11 μποφορ- ,κ ο Καπτα Σταυρος ξεμπαρκος  κ η κουβεντα το φερε να μου διηγηθει μια ιστορία ... για τον Παππού του τον Μανόλη, τον προπάππου μου ... τον χατζηπαναγιωτη γνωστο ως καραπαναγιωτη...
Πρωτοπαλικαρο του Σοφούλη του θεμιστοκλη στον αγώνα για την ανεξαρτησια, για την δολοφονια του ηγεμονα του Κοπαση εκει πριν έναν αιώνα... θυμάμαι την γιαγιά μου την Σοφια  που χε κορνιζαρισμενο ενα εξωφυλλο κιτρινιασμενης εφημεριδας... κατι ελεγε για ένα παλικαρι – τον πατερα της- που αφοπλισε ένα ολακερο φυλάκιο…
Όμως μπερδεμένες είναι οι θυμισες από τις ιστοριες εκεινες κ καιρος να τα ξεμπλεξω… Κ αρχιζει η εξιστοριση …χειμαρρος ορμητικός του Καπτα Σταυρου…
«Ητανε παλικάρι γεροδεμενος ο Παππούς μου… τον θυμαμαι που ολοι τον σεβονταν μεχρι τα τελευταια. Εμπαινε στο καφενειο κ σηκωνονταν να καθισει ο μπαρμπα Μανωλης. Ειχε ιστορια πισω του αλλα σπανια μιλουσε… σαν ημουνα μικρος , μου ειχε αδυναμια από όλα τα εγγονια. Ελα Σταυρακι να σου πω την ιστορια… Δεν μιλαγε πολύ , σχεδον καθολου για τα περασμενα…»
Και ελεγε για τοτε που ηταν σύνδεσμος για τον μακεδονομαχο τον  Σταυρουδη τον δολοφονο του ηγεμονα. Δεξι χερι κ εμπιστος του Σοφουλη , θαραλλεο παιδι τοτε. τον βαλαν να περιμενει στο στενο να φυγαδευσει τον φονια. Όλα σχεδιασμενα αλλα ο Σταυρουδης τραυματίστηκε κ λαθεψε τον δρομο κ δεν πηγε εκει που τον περιμενε ο παππούς  αλλα τράβηξε κατά το μοναστήρι της Αγιας Ζωνης… Οι διωκτες του από τα αιματα τον βρηκαν κ τον σκοτωσαν… Η αρχη όμως ειχε γινει… έπαυε η ηγεμονια κ η Σάμος θα ενώνονταν με την ελλαδα, υπηρχαν όμως ακομη τα φυλακια, οπλισμενα με ενθερμους υποστηρικτες της ηγεμονιας… ένα τετοιο πηγε κ αφοπλισε ο παππους κ τον εγραψανε οι εφημεριδες…
Το ελεγε η καρδια του κ η ψυχη του κ ητανε ατρομητος…
Και μετα δεκα χρονια  σχεδον , με της μικρασιας τα γεγονοτα λιγο πριν την εκκενωση τον πέμπουν στα παραλια  απεναντι με μπιστικα εγγραφα κ ντοκουμεντα να τα παραδοσει  στους αρμοδιους , βαρδα μην πεσουνε στα χερια των Τσετων… οδηγιες για να περασει ο κοσμος απεναντι στα νησια με ασφαλεια καθως η επερχομενη καταστροφη φανταζε ορατη… Και φτανει με το φιλο – που ελαμνε την μικρουλα βαρκα- κοντα στον Μεανδρο τον ποταμο … και προχωρανε να συναντησουνε φυλακιο ελληνικο εκει που οριζε το σχεδιο , όμως οι τσετες τους κυκλωνουνε κ τους επιτειθονται… πολεμανε γενναια αλλα είναι μολις δυο, οπισθοχωρουν στην βαρκα. Δεν πρεπει να παρουν τα χαρτια οι νεοτουρκοι… στην βαρκα μεσα κ πετρες , εσχατο μεσο αντιστασης… Ο φιλος από το Τηγανι, κωπηλατει, ο παπους τουφεκαει… Μια σφαιρα τον πετυχαινει στο χερι το αριστερο κ μια εξοστρκιζει πανω στις πετρες κ καρφωνετε στο μετωπο ξυστα…Κουπι γρηγορο να απομακρυνθουν να μην τους φτανουν τα πυρα … Και λιγα μιλια πιο περα ελληνικο πολεμικο, τους κανουν νοημα να πανε κοντα τιποτα ,βλεπουν το πλοιο να τραβα ροτα για τα παραλια εχει που είναι μαζεμενος κοσμος… Φωναζουν , προσπαθουν να τους φτασουν να τους ειδοποιησουν πως είναι παγιδα , δεν είναι προσφυγες ηταν Τουρκοκρητικοι εκεινοι που τους γνεφαν να πανε σιμα να τους μαζεψουν. Ο κυβερνητης του πολεμικου αδιαφορει για τα νευματα… πλησιαζει, κατεβαζει βαρκες , παει να παραλαβει τον κοσμος… Τους αποδεκατιζουν τους αμεριμνους ναυτες από στεριας οι οπλισμενοι αντιπαλοι… Αρον αρον το πολεμικο ανακρουει πρυμαν…
Πισω στην Σαμο… Αιμοφυρτος φτανει στην παραλια ο παππους.
- «Μανωλη πονας ?» του λεει ο φιλος.
 -«Το χερι μου πονα πολύ αλλα εμενα με ανησυχει η σφαιρα στο μετωπο» λεει κ σφουγγιζει με ένα πανι τα αιματα… κ τοτε πιανει κατι σαν καρουμπαλο.. .ψηλαφει το βολι στο κουτελο, δινει μια κ το τραβα… Επιφανειακο το τραυμα… Όμως το άλλο στο χερι σοβαρο… Στο νοσοκομειο του νησιου προσπαθειες να βρουν, να βγαλουν την σφαιρα , στον ιδιο θαλαμο κ ναυτες τραυματιες του πολεμικου….
Εναμιση χρονο πεδευονταν με το χερι ο παπους… εκανε συρριγιο κ τοτε ένας φιλος του γιατρος  ο θεμελης –αλλα της αλλης της παραταξης του λεει- …
-«ενας μονο θα σε γλυτωσει… είναι ακριβοθωρητος γιατρος στον Ευαγγελισμο, πρεπει εκει να πας. Για να σε δεχτει να βαλεις μεσο το Σοφουλη – είναι στα μεσα κ στα εξω τωρα, λυνει κ δενει, αλλα δεν θα πεις πως σε εστειλα εγω …»
Παει ο Παππους Αθηνα, ζητα ακροαση από τον Σοφουλη – μεγας κ τρανος τοτε… Τα εφτα τα υπουργεια του Σοφουλη λεγανε… Ο φρουρος εξω από τα γραφεια ζητα διαπιστευτηρια από τον απροσκλητο επισκεφτη… Ο χατζηπαναγιωτης , ο καραπαναγιωτης ο Μανωλης να πεις του αρχηγου… Όμως ο αργηγος λεει δεν δεχεται επισκεψεις, είναι τα σφοδρα απασχολημενος , καποια άλλη φορα ισως… Το παραπονο, η απελπισια, η αντρικια του ψυχη , τον κανει να σπρωξει το φρουρο να ανοιξει βιαια τις πορτες κ να μπουκαρει στου αρχηγου το γραφειο….
-«Βρε Μανωλακι λεει αυτος εκπληκτος, πως μπαινεις ετσι?»
-«Ετσι ειπαμε αρχηγε, εγω κοντεψα να πεθανω για σας κ τωρα που θελω την βοηθεια σου κανεις πως δεν με ξερεις…»
-«όχι παρανοηση… δεν καταλαβε ο φρουρος» κ  λοιπες αερολογιες  ψελισε να μαζεψουν κ να δικαιολογισουν τα αδικαιολογητα…
Λεει ο παπους το κ το… «μου ειπαν πως μονο ετουτος ο γιατρος θα σωσει το χερι μου , θελω αυριο να κανονισεις να μπω στον ευαγγελισμο…»
-«μα να σε παω σε καποιον αλλονε δικο μου…»
-«Όχι σε αυτόν μονον μου ειπανε κ ακου να δεις αρχηγε σε αγαπαω κ σε πιστευω αλλα αν μεχρι αυριο το πρωι δεν εχεις κανονισει να μπω θα γυρισω κ θα σε σκοτωσω κ το ορκιζομαι…»
Ηξερε ότι το εννουσε… την άλλη μερα υπουργικο αμαξι τον μετεφερε για το νοσοκομειο…
Θηριο καθως ητανε την ωρα του χειρουργιου , καθως δεν τον επιανε η ναρκωση , εσπασε τους ιμαντες που κρατουσαν το χερι το καλο δεμενο κ τιναξε την μασκα την ωρα που επεφτε μια σταγονα χλωροφορμιου….
Την βγαλανε την σφαιρα … όμως το χλωροφορμιο όπως του πε ο θεμελης σε τρεις μηνες του εριξε όλα τα δοντια… «θα χασεις κ πεντε χρονια από την ζωη σου»…
Την σφαιρα εκεινη η γιαγια η Μαρια την ειχε σε καντηλι ασβεστο κ από κατω ματσο τα εγγραφα εκεινα τα μπιστικα… Ο καπτα Σταυρος ειχε προλαβει παιδι όταν ητανε να τα διαβασει… μετα το θανατο του παππου χαθηκανε κ εκεινα μαζι του….
Μεχρι το τελος ο παπους ηταν πιστος στην ιδεολογια του, πιστος στο οραμα του πως αγωνιστηκε για μια πατριδα καλυτερη…
Ξερω πως υπαρχουνε ακομη πολλες πολλες ιστοριες για τον παππου τον Καραπαναγιωτη όπως και για αλλους «μικρους» αλλα τεραστιους στην ψυχη ανθρωπους… Αν εστω κ μια ρανιδα από το αιμα τους κυλα μεσα στο δικο μου, αν εστω κ λιγο από το τσαγανο τους κληρονομησα τοτε ειμαι περήφανη που ειμαι από κεινη την γεννια… Όχι για της μαχες κ τους πολεμους τους, ουτε καν για τα πιστευω τους κ τους οραματισμους τους μα για την δυναμη της καρδιας κ της ψυχης τους….

10.10.12

Ποση χαρα....

Ποση χαρα μπορει να δωσει τυχαιο γκουγκλαρισμα... 
Ψαχνοντας για καταχωρηση επαγγελματικη σε καταλογους με το επιθετο μου , βρεθηκα μπρος σε μια αναπαντεχη εκπληξη.... Ομαδα μαθητων γυμνασιου ( 7ο Καβαλας ) πηρε αποσπασματα παλιου μου δημοσιευματος στον Εφοπλιστη -σχετικου με τα μικρα καρναγια- για να φτιαξει μια σχολικη εργασια -παρουσιαση.Μαλιστα με ευχαριστει κιολας... Ισως απο τις πιο μεγαλες χαρες... η μεταλαμπαδευση των οποιων παραδοσιακων γευσεων σε καποια παιδια φανταζει πραγματικα τιμιτικη, το ιδιο κ η αναφορα του κειμενου ως πηγη...ενα μικρο λιθαρακι ...πολυ μικρο να πω πως κατι, καπου βοηθησα κ εγω...
Αναδημοσιευω το κειμενο απο την σελιδα τους κ παραθετω κ το αντιστοιχο λινκ
----

Καρνάγια
μικρά
μικρών ξύλινων
σκαφών.
Τ
αρσανάς (ο) ουσ. [τουρκ. Tersane], ναυπηγείο, ναύσταθμος.
Όσο και αν έψαξα στο λεξικό, τα λήμματα καρνάγιο, καρναγιέρης απουσίαζαν παντελώς. Αναπόφευκτος ο συνειρμός. και συνάμα σκληρή η διαπίστωση: σε λίγο θα απουσιάσουν παντελώς και από τη ναυτοπαράδοση της χώρας ετούτης της θαλασσινής.
Όχι βέβαια τα καρνάγια τα σύγχρονα, με τις ράγες, τα τρέιλερ και τα συστήματα ανύψωσης, εκείνα των πλαστικών ιστιοφόρων, ούτε αυτά των μεγάλων σιδερένιων κατασκευών, αλλά τα μικρά - εκείνα που επιτρέπουν το όνειρο - που χάνονται, των ξύλινων σκαφών, των τρεχαντηριών, των καϊκιών, των ανεμοτρατών, των καραβόσκαρων.
...........
Εκεί όπου ακόμη υπάρχει η ιεροτελεστία του βγαλσίματος και του ριξίματος με βάζα και σκάρες ξύλινες, εκεί όπου ανάκατα μυρίζουν η πίσσα, το καμένο ξίγκι, το δηλητήριο της μουράβιας, τα πότα της μπογιάς.
Η μυρωδιά του φρεσκοπλανιαρισμένου κυπαρισσιού, η ρετσίνη του πεύκου και η αποπνικτική σκόνη του ιρόκο (λένε μάλιστα ότι όποιος δουλεύει πολύ αυτό το ξύλο γίνεται οξύθυμος και με νεύρα πολλά.).
Τυχαία άραγε σε καμβάδες ζωγράφων απαντιώνται συχνά ως θεματογραφία ;
Με τη φλόγα του καμινέτου ακόμη αναμμένη, σκαλωσιές σκαρωμένες. Μέσα στη σκόνη του πριονιδιού, όσο ακόμη πλάνες, ξεχορδιστήρες και κορδέλες γυρνάνε. Ανάμεσα σε φωνές, βρισιές και αλήθειες.
Με τη χαρά της δημιουργίας σε πρόσωπα και ας μην αξιώθηκαν ποτέ ταξιδευτές να γίνουν των πλεούμενων που σκάριασαν.
Εκεί όπου ακόμα συναντάς καλαφάτες, καραβομαραγκούς επιδέξιους και μερακλήδες μάστορες.
...........
Κ
αρνάγια υπάρχουν αρκετά, άλλα λειτουργούν ως χώροι φύλαξης σκαφών, με περιορισμένες τις δυνατότητες επισκευών, άλλα αναλαμβάνουν εκτεταμένες και σε μεγάλα σκάφη μετασκευές και μερεμέτια, όμως τα καρνάγια που αναλαμβάνουν κατά αποκοπή τη ναυπήγηση μεγάλων σκαφών ολοένα και σπανίζουν, το ίδιο και οι νέοι που αποφασίζουν να ασχοληθούν συστηματικά με το αντικείμενο.
Φημισμένα άκουσα πως είναι της Καβάλας, του Βόλου, της Κοιλάδας στην Αργολίδα.
.............
Π
άντα λοιπόν με μάγευε να περιδιαβαίνω - κυρίως χειμώνα καιρό - ανάμεσα σε μπουντέλια, σανίδια, κάβους σάπιους και καδένες σκουριασμένες. λάσπες, μπογιές και αλμύρα, να χαζεύω καΐκια, να θλίβομαι με τα ρημαγμένα και στη τύχη τους παρατημένα άρμενα, βγαλμένες μηχανές και να ακούω τους μαστόρους να κουβεντιάζουν με εκείνη την ορολογία, την παράξενη, τη σπάνια για μένα, ποιητική.
Να βλέπω ξύλο, πώς γίνεται η ναυπήγηση του σκελετού από την καρίνα (τρόπιδα) που ρίχνεται πρώτη, μετά να σκαριάζεται το κοράκι στην πλώρη και ακολουθεί το ποδόσταμο της πρύμνης.
............
Πότε θα βγούμε έξω ; ρωτούσα πιτσιρίκα και εννοούσα την ανέλκυση του σκάφους. Λάτρευα όλη τη διαδικασία, από το κάθισμα στα βάζα, το τρίξιμο που κάναν τα μαδέρια την ώρα που έβγαινε το πλεούμενο από το φυσικό του χώρο.
...........
Σαν ένα ευχαριστώ σε όλους αυτούς τους γνωστούς και αγνώστους, σε αυτούς που πάντα θα θαλασσοδρομούν στου νου μονάχα τα μονοπάτια, προσφέροντας στους άλλους τους τυχερούς τη διέξοδο του πελάγου και της αλμύρας.
Αποσπάσματα από άρθρο της δημοσιογράφου Στέφης Αρέλη στο περιοδικό «ΕΦΟΠΛΙΣΤΗΣ» τον Απρίλιο του 2000.
Την ευχαριστούμε. 
-----
και εδω ολη η αξιολογη κ ΑΞΙΕΠΑΙΝΗ εργασια των παιδιων