ο κουρσάρος της Αγίας Μαύρας

της Στέφης Αρέλη
(δημοσιεύτηκε στον Ναυτότοπο)
“Τα φώτα μη σε κλέβουνε των πλοίων των μεγάλων
αυτή για μας είναι η ζωή, η άλλη είναι των άλλων…”

Η απαρχή της πραγματοποίησης ενός ονείρου παιδικού ….
Πάνε σχεδόν δέκα χρόνια που γνώρισα τον Πάνο, ναύτη στο Αιγαιώτισσα ΙΙ τότε. Μια από τις πρώτες κουβέντες που είχαμε ήταν για το όνειρο το παιδικό του : κάποτε να φτιάξει ένα σκαρί ξύλινο σαν τα παλιά τα πειρατικά , με πλώρη περήφανη καραβόσκαρου, μπαστούνι να σημαδεύει τον ουρανό, πρύμη καραβέλας με σκαλιστά πολλά και ακρόπρωρα. Δεν ήταν ανάγκη να είναι μεγάλο, δώδεκα – δεκαπέντε μέτρα μόνο γιατί κατά πως λέει και ο στίχος : «“Τα φώτα μη σε κλέβουνε των πλοίων των μεγάλων
αυτή για μας είναι η ζωή, η άλλη είναι των άλλων…”
Ήξερα κατά βάθος – πως αυτό που στους περισσότερους φάνταζε ρομαντική ονειροπόληση , κάποτε , όταν θα έρχονταν το πλήρωμα του χρόνου, θα άρχισε να αποκτά σάρκα και οστά ή καλύτερα καρίνα και στραβά, πέτσωμα και κατάστρωμα…
Μια δεκαετία λοιπόν αργότερα , με τα σχεδία κατασταλαγμένα στο μυαλό και σχεδιασμένα επί χάρτου βάλαμε πλώρη για το σκάριασμα…μόνοι δίχως ναυπηγούς, σε ταρσανά αυτοσχέδιο , κάπου στην Λευκάδα, να στήσουμε σάλες αρχέγονες, να βγάλουμε τα πρώτα χνάρια . τόση ήταν η ζέση για το σκαρί που τα χνάρια του ποδοστάματος της πλώρης , σχεδιάστηκαν ένα σούρουπο με το φεγγάρι μόνο να μας φωτίζει σε μια αυλή…

Η καρίνα έπεσε σε μέρα που για τους πολλούς δεν ενδεικνύονταν. Ο Απρίλης είχε 13… ( 13 / 04 του 2008) αλλά εμάς οι προλήψεις δεν μας πτόησαν. Την ίδια μέρα σκαρίαστηκαν και τα δύο τα ποδοστάματα πρώτα το πρυμνιό και μετά της πλώρης…. Οι εργασίες προχωράν αργά , υπάρχουν και οι κύριες ασχολίες μας που δεν μπορούν να περιμένουν…. Ευελπιστούμε όμως σε ένα ενάμιση χρόνο να σηκώσει άγκυρα (αγγλικού ναυαρχείου κατά προτίμηση…)

Πρώτες ύλες , ξύλο και μόνο ξύλο, κυπαρίσσι για την καρίνα και τα καμάρια , ευκάλυπτος για τα στραβά – ενιοτε και σκαμνιά -και το κοράκι της πλώρης ,φτελιά πολύχρονη για την πρύμη. Και έπονταν συνέχεια… Κυπαρίσσι πάλι για στραγγαλιές & καδινοπνίχτες, έλατο για γυριστά στην πλώρη…Βοηθητικά: παλίοσανίδα για τις φούρμες και κόντρα πλάκε για τα χνάρια….

Εργαλεία ελάχιστα και αρχέγονα, τα απολύτως απαραίτητα. Μια κορδέλα μεταχειρισμένη καρνάγιου – ανταλλαγή εν είδη πληρωμής για μηχανουργικές εργασίες, σκερπάνι, και βενζινοπρίονο για τα χοντρά…. Σβούρα, πλάνη -αυτοσχέδια πατέντα για να πλανιάρει τους κόμπους και τις καμπύλες – και αρίδα…. Ένα κλειδί να σφίγγει τις τζαβέτες , βίδες / σφίχτες να γυρίζουν τα ξύλα και ένα σκαρπέλο να πελεκά…. Στην αρχή δεν υπήρχε ούτε ρέυμα… Μια αυτοσχέδια γεννήτρια – που όλο έχανε το πετρέλαιο και βρόνταγε θορυβωδώς- μας έδινε το ρεύμα για την κορδελλα…

Μετέχοντες και συμμετέχοντες : φυσικά ο Πάνος, ο Μάκης ( αδέλφια) Δρακάτος με την αγάπή τους για την θάλασσα , τη όρεξη τους για δημιουργία , την φοβερή εφευρετικότητα τους σε πατέντες , ακόμα αν θέλετε την τρέλα την όμορφη των Επτανήσιων.

Σχεδιαστής και συμβουλάτορας – ενιοτε εν μέσω έντονων διαφωνιών και φωνών που αυτοστιγμεί ξεχνιούνται - ο Καπτά Σταύρος Αρέλης (Σαμιώτης με εμπειρία πολύτιμη την κατασκευή ήδη τριών μεγάλων ξύλινων σκαφών ( το πρώτο ήταν ένα πέραμα στην Κέρκυρα και φυσικά τα δύο τα Αιγαιώτισσα), χαρούμενος που τέτοια πείρα ζωής μπορεί επιτέλους να την μεταλαμπαδεύσει και σε γενιά νεότερη…

Εθελοντές πολλοί, άλλοι με υποστήριξη ηθική μας εμψυχώνουν ενάντια στους κακεντρεχείς ή συντηριτικούς που με μιζέρια σχολιαζουν κάθε τόσο, την δική τους απουσία ονείρου… «μα που πάτε να μπλέξετε??» Άλλοι με υποστήριξη έμπρακτη και χειροπιαστή , σαν το Βεσσαριο, τον ναυτη του Αιγαιωτισσα που για ένα καφέ ήρθε και τον στρώσαμε στην δουλεία κανονικά…., τον Κώστα , καραβομαραγκό έμπειρο ,που την κορδέλα μας ζήτησε να κόψει ένα ξύλο και τελικά κατελήξε να υποσχεθεί πως το καλοκαίρι θα βοηθά στο πέτσωμα…(οψόμεθα)
Οσο για τις γυναίκες- μικρές και μεγάλες της παρεας- σαν απειλή καλοδεχούμενη όμως ακούστηκε η φραση «μόλις ανοίξει ο καιρός θα πιάσετε όλες τα πινέλα σας να μινιάρουμε»…


Το όνομα του σκαρίου μας " κουρσάρος της Αγίας Μαύρας" ή λατινοφώνως "corsaro del' Santa Maura", οπου Σαντα Μαυρα το ενετικό όνομα της Λευκάδας....Εμβλημα του τα λιοντάρια του Κάστρου του νησιού θα σκαλιστουν σε φτελιά για να στολίσουν τη πρύμη του. Για το ακρόπλωρο το ξυλογλύπτο της πλώρης μας υπάρχει μια διχογνωμία , μπαλατσάρουμε ανάμεσα σε άγγελο, γοργόνα και λιοντάρι….

Και όσο για τους μυημένους που ρωτάν πως θα μοιάζει, τα γνήσια σχέδια ακόμη δεν τα αποκαλύπτουμε - όχι για λόγους μυστικοπάθειας αλλά γιατί κατά την διάρκεια της εφαρμογής αλλάζουν.... το σχέδιο που μας ενέπνευσε για την κατασκευή είναι ένα γαλιονι πειρατικό, ακολουθούμε τις βασικές γραμμές ,προσαρμοσμένες όμως στις απαιτήσεις των καιρών.
Το μήκος του είναι 15 μέτρα – αν και με το Μάκη επιμέναμε από την αρχή ότι μας υπολείπονται ακόμη δυο μέτρα, και οι παλιοί γελούσαν και έλεγαν πως όσα μέτρα και να φταίξεις ένα πλεούμενο πάντα θα υπάρχει ο καημός και θα αναρωτιέσαι γιατί δεν το έκανες δύο μέτρα παραπάνω… Είναι λέει τα δύο μέτρα που πάντα οι καραβομαραγκοι τα «ψάχνουνε».
Το κέφι και το μεράκι δεν μας έλειψε όμως ποτέ, και έτσι το καλοκαίρι εν μέσω καύσωνα, ξεκλέβαμε δυο τρεις ώρες το απόγευμα να βάλουμε μια έδρα , ένα στραβό, να βγάλουμε ένα χνάρι… Το χειμώνα το πήραμε πιο ζεστά και μόλις ξαστέρωνε αλλά ακόμη και με ψιλοβρόχι η χαλάζι όλο και κάτι σκαρίαζαμε.
Οι συζητήσεις μας πάντα γύρω από το «καίκι» στρέφονται…να ήταν τρόπος να το φτιάχναμε πιο γρήγορα. Όλοι μας αδημονούμε αλλά καθώς είναι ιδιοκατασκευή με μόνο τη προσωπική μας εργασία οι ρυθμοί είναι αργοί και ενίοτε απελπιστικοί.. .ευτυχώς όμως η φαντασία μας , μας βοήθησε να ξεπεράσουμε το σκόπελο της απογοήτευσης που στην αργή μας έπιανε….
Μόλις λοιπόν μπήκε η βάση της μεσαίας τομής , βαμμένη ,τσαβετωμένη και στην θέση της ήταν τo πρώτο ξύλο που μας έκανε να φανταζόμαστε πως θα είναι το σκαρί...Ήθελε βέβαια μεγάλη μεγάλη φαντασία αλλά εμείς ταξιδεύαμε με το νου μας στις θάλασσες που μας περιμένουν…
Όταν άρχιζε να γεμίζει με στραβά – «να πήζει» κατά πως λέγαμε άρχιζε να μας δίνει κουράγιο για την συνεχεία... ήμασταν στη φάση που ακολουθώντας όσα προστάζει το παλιό τραγούδι, "σκαρίαζαμε ταξίδια μακρινά... όχι ως την Τζαμάικα αλλά για Αίγυπτο.... Κορσική....όλα είναι τόσα θολά αλλά και τόσο δημιουργικά.
Όταν όλοι οι νομείς μπήκαν , όλοι μας ρωτούσαν γιατί τόσο πυκνά τα βάλατε τα στραβά και εμείς απαντάμε αυτάρεσκα "για να 'ναι σκαρί γέρο να μην καταλαβαίνει το ζόρι της θάλασσας, "...


Μόλις έκλεισε και η πλώρη και το κουρέψαμε , στα μάτια μας ζωντάνεψε, το είδαμε αρματωμένο, είδαμε τις ατέλειες, προχωρήσαμε σε διορθώσεις, είδαμε που θα έρθει η θάλασσα – η ίσαλος « να μπει ο κόμπος μέσα», τι βαθικά θα τραβά….
Μόλις δε βάλαμε και τα πρώτα καμάρια σκεφτόμασταν πως θα χωριστούν οι καμπίνες, σε τι πλάτος θα μπει το μαουλοπόρτι και που θα είναι του μηχανοστασίου ο μπουλμές. Κάθε μέρα έχει και τις διαβουλεύσεις της για το επόμενο βήμα, το επόμενο ξύλο, το επόμενο χώρισμα.

Ο δρόμος μπροστά μας ακόμα είναι σίγουρα μακρύς, είναι όμως ένας δρόμος δημιουργίας, γεμάτος εικόνες σπάνιες , ακούσματα ξεχασμένα και λέξεις που έχουν την δική τους μοναδικότητα, τη δική τους μαγεία.
Αυτό που μας τραβά και μας παρακινεί μπορεί να μην έχει εξήγηση , μπορεί όμως να είναι και η αίσθηση ότι μετέχουμε σε ένα ταξίδι στο χρόνο, ή πάλι ότι συμμετέχουμε σε ένα δρώμενο που χάνετε, πως γινόμαστε συνεχιστές μια παράδοσης που απαξιώνετε από τους πολλούς
Ίσως είναι οι συμβουλές και τα μυστικά των παλιών, όπως για «φωτιά και νερό στο ξύλο που δεν γυρίζει» που μετουσιώνονται σε γνώση και εμπειρία ανεκτίμητη…
Ίσως είναι η εικόνα του Μάκη που ποζάρει με καμάρι στο φακό κρατώντας και δουλεύοντας το σκαρπέλο σαν τους «παλιακούς»…Ο Πάνος που σκέφτεται διπλά και τριπλά πριν αποφασίσει να πειραματιστεί , με «το ξύλο που δεν έρχεται» και την τεράστια υπομονή και επιμονή του…
Ίσως ακόμη να είναι και το ίδιο το ξύλο, υλικό ζωντανό που μας παιδεύει και γυρνά μόνο αν πας με τα νερά του…
Ίσως τέλος αυτό που μας τραβά να είναι και η ίδια η μοναδικότητα του εγχειρήματος που απαιτεί πάνω από όλα μια λοξοδρόμηση από τα πεπατημένα και συνηθισμένα μονοπάτια της ζωής…

Μπορεί στο χρονοδιάγραμμα μας να πέσουμε έξω, μπορεί το σκαρί μας να έχει ψεγάδια, μπορεί να δυσκολευτούμε να βρούμε το δρόμο προς τη θάλασσα – το στήσαμε σε χωράφι δανεικό, 4 χιλιόμετρα από το λιμάνι…- αλλά το σίγουρο είναι πως μόνο κερδισμένοι και «γεμάτοι» θα βγούμε από αυτή την εμπειρία.


Υπεύθυνοι ναυπήγησης & μελλοντικοί πλοιοκτητες :
Δρακάτος Πάνος & Δρακάτος Μάκης - Λευκάδα
Τηλ.697321 8485

Εμπειρικά υπεύθυνος ναυπήγησης
Καπ. Αρέλης Σταύρος - Λευκάδα
Τηλ 6932235049

& τέλος για την καταγραφή των …εμπειριών και τις φωτογραφίες
Στέφη Αρέλη – Λευκάδα
Τηλ. 6945539438